Rozwój pięcioletniego i sześcioletniego dziecka

            Pięć lat to zazwyczaj u dzieci czas równowagi. Ku zadowoleniu rodziców dziecko staje się stabilne, można na nim polegać. Kończy się okres wybuchów i nieprzewidywalności. Pogodzone ze sobą dziecko jest spokojne i przyjacielskie, nie narzuca się innym.

Dziecko próbuje tylko tego co w danej chwili jest w tanie zrobić i dlatego jest zdolne wykonać wszystko, do czego się zabiera. Lubi przebywać blisko matki, wykonywać jej polecenia i wspólnie wykonywać różne rzeczy. Lubi kiedy wydaje mu polecenia i chętnie prosi o pozwolenie.
            Następnie na etapie pięciu i pół a sześciu lat przychodzi załamanie. Dziecko musi rozwijać swoje umiejętności, doskonalić je i zdobywać nowe, a podczas tego procesu natknie się niestety na obszary, które przysporzą wielu problemów zarówno jemu, jak i wszystkim zainteresowanym. Okresy równowagi przeplatają się z nierównowagą. Nasz pięciolatek staje się hałaśliwym sześciolatkiem. Dziecko jest bardzo wybuchowe emocjonalnie – w jednej chwili może powiedzieć „kocham Cię” by w kolejnej powiedzieć „nienawidzę Cie” z powodu np. zabrania rzeczy dziecka „z jej miejsca”. Swoim zachowaniem sześciolatek zaczyna przypominać dwuipółlatka – dziecko chce być w centrum uwagi a inni muszą się dostosować. Niestety już nie jest tak usłuchane i często na polecenia reaguje „nie”. Można spróbować inaczej formułować polecenia „Ciekawe, czy potrafisz to zrobić, zanim doliczę do dziesięciu”, albo „założę się, że aby to zrobić, musisz przynajmniej trzy razy spróbować”. Jeżeli ustąpimy troszeczkę i nie będziemy wymagać natychmiastowego posłuszeństwa to wszystko pójdzie gładko. Są też dobre strony tego wieku jak: wigor, energia i gotowość poznawania nowych rzeczy. Jest to wiek ekspansji i dzieci są wówczas zdolne nieomal do wszystkiego. Uwielbiają zdobywać nowe doświadczenia.

Cechy fizyczne sześciolatka:

- rosną mu stopy i powoli zanika płaskostopie,

- rosną stałe zęby,

- zmieniają się proporcje ciała,

- zwiększa się odporność na zmęczenie podczas przebywania w jednej pozycji,

- rozpoczyna się kostnienie nadgarstka,

- dłonie stają się odporne na zmęczenie,

- powiększa się płynność i precyzyjność ruchów rąk,

- układ mięśniowy rozwija się harmonijnie w stosunku do układu kostnego,

- wzrasta siła skurczu mięśni, dzieci są zatem bardziej odporne – nie męczą się szybko,

- ma dużą potrzebę ruchu: biegania, siłowania, skakania,

- nie załatwia często potrzeb fizjologicznych,

- staje się bardziej odporne na choroby.

Cechy sfery psychicznej:

- zapamiętuje i rozumie nawet złożone polecenia,

- posiada bogaty zasób słownictwa, wypowiada się pełnymi zdaniami,

- jest aktywne w czasie zajęć, dyskutuje, wyraża swoje opinie,

- uważnie słucha bajek i opowiadań, rozumie ich treść,

- mimo trudności doprowadza rozpoczętą pracę do końca,

- rozumie i odtwarza treści wierszy oraz piosenek,

- dokonuje analizy i syntezy słuchowej wyrazu,

- jest dłużej skupiony na prowadzonych zajęciach,

- rozpoznaje oraz nazywa podstawowe kolory i ich pochodne,

- określa położenie różnych przedmiotów w przestrzeni,

- potrafi wskazać strony swojego ciała,

- rozpoznaje i nazywa figury geometryczne (koło, prostokąt, kwadrat, trójkąt),

- wyodrębnia zbiory przedmiotów,

- umie sklasyfikować przedmioty wg określonych cech,

- liczy w zakresie 10,

- zna oraz posługuje się liczebnikami do 10 (głównymi i porządkowymi),

- poprawnie posługuje się nożyczkami,

- potrafi wykonać: wydzierankę, wycinankę, makietę z papieru,

- wykonuje dowolny rysunek, bogaty w szczegóły,

- umie się przedstawić,

- zna swój adres,

- zna zasady ruchu drogowego.

Cechy sfery emocjonalnej:
- ma słabiej dojrzały układ nerwowy niż siedmiolatek i z tego powodu silniej i szybciej reaguje emocjonalnie,

- bardzo silnie okazuje swoje emocje negatywne (wybucha) oraz te pozytywne.

Cechy sfery społecznej:

- potrafi współdziałać i współpracować z dziećmi podczas zabawy,

- rozumie i przestrzega zasad i umów zawartych w grupie,

- stara się kontrolować swoje zachowanie,

- przestrzega norm określonych przez dorosłych,

- jest otwarte w kontaktach z dorosłymi,

- bez skrępowania okazuje swoje uczucia,

- pozostawia po sobie porządek, sprzęt zabawki, pomoce,

- umie przekazać rodzicom informacje i polecenia otrzymane od nauczyciela,

- dokucza mniej sprawnym dzieciom, a jednocześnie opiekuje się młodszymi.

Źródła:

http://www.przedszkolena5.edu.pl/1_28_charakterystyka-dziecka-6-letniego.html

https://www.sosrodzice.pl/co-powinien-umiec-pieciolatek/?cn-reloaded=1

Frances L. Ilg, Louise Bates Ames, Sidney M. Baker, Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat, Przekład: Mirosław Przylipiak, Sopot 2019,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o. o .

Opracowały:
Magdalena Biesiada
Martyna Jabkiewicz

Rozwój dziecka 4-letniego

Dziecko czteroletnie jest w każdym rodzaju aktywności nie do opanowania, bardziej niż dzieci w jakimkolwiek innym wieku. Są bardzo ruchliwe, niszczą przedmioty, uciekają. Emocjonalnie też są nie do opanowania – głośny nie mądry śmiech występuje na przemian z napadami złości. Słownictwo dziecka czteroletniego może szokować – wulgaryzmy wchodzą w zasób normalnego słownictwa. Czterolatek używa ich nie tylko tam gdzie mogłyby pasować, lecz powraca do nich z upodobaniem i rymuje je, niemądrze się przy tym śmiejąc, co dowodzi, że w pełni zdaje sobie sprawę z ich niestosowności.

Uwielbia sprzeciwiać się rodzicom. Również wyobraźnia zdaje się nie mieć granic. Jednak należy pamiętać, że te „nie do opanowania” zachowania są konieczne dla prawidłowego rozwoju. W końcu jednak nadejdą kolejne etapy rozwoju. Nasz czterolatek zacznie bardziej rozdzielać rzeczywistość od wyobraźni. Czteroipółlatki są nieco bardziej konsekwentne niż młodsze dzieci. Zaczną poszukiwać więcej faktów, co za tym idzie zadawać więcej pytań o prawdziwość faktów. Dzieci zaczną lepiej panować nad sobą i rozwijają wiele ze swoich zdolności. Polepsza się sprawność motoryczna, wręcz potrafią rysować bez końca. Wykazują co raz większe zainteresowanie literami i cyframi. Nabierają orientacji przestrzennej (np. przód, tył, wewnątrz, zewnątrz). Dziecko potrafi nadrobić pewne opóźnienia. Bywa to też okres gwałtownego rozwoju intelektualnego.

Poniżej w uproszczeniu wymienimy co powinien umieć przeciętny czterolatek:

- przedstawić się,

- powiedzieć, gdzie mieszka,

- mówi wyraźnie, używając złożonych zdań,

- policzyć do 10 lub więcej,

- prawidłowo nazywa co najmniej 5 kolorów i 4 kształty,

- rozpoznaje kilka liter, może umieć napisać swoje imię,

- lepiej rozumie upływ czasu: wie, że śniadanie je się rano, a kolację wieczorem,

- wykonuje polecenia trzyetapowe: „idź do pokoju, przynieś misia i połóż go tutaj”,

- dziecko używa widelca i łyżki,

- umie stać na jednej nodze przez kilka sekund,

- wchodzić po schodach bez pomocy,

- chodzić do przodu i do tyłu,

- umie narysować koło, kwadrat, trójkąt,

- umie ubierać się i rozbierać przy niewielkiej pomocy osoby dorosłej,

- umyć się, szorować zęby,

- korzystać z toalety,

- fantazjuje (nie umie w pełni oddzielić prawdy od fikcji).

Pamiętajmy o wspieraniu dziecka w rozwoju. U dzieci jest to przede wszystkim zabawa. W rozwoju pomaga codzienny ruch – np. wyjście na plac zabaw. Pamiętajmy też o rozmowie z dzieckiem na temat emocji oraz codziennym czytaniu książek.

Źródła:

https://www.sosrodzice.pl/jaki-jest-czterolatek-o-samodzielnosci-zlosci-i-buncie/

Frances L. Ilg, Louise Bates Ames, Sidney M. Baker, Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat, Przekład: Mirosław Przylipiak, Sopot 2019,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o. o .

Opracowały:
Magdalena Biesiada
Martyna Jabkiewicz

Rozwój psychiczny dziecka 3-letniego

            Opisując charakterystyczne dla jakiegoś wieku zachowania należało by pamiętać o tym, że wszystkie dzieci nie będą się w tym wieku dokładnie tak zachowywać. Każde dziecko jest indywidualnością i dla każdej sekwencji będzie dziecko nadawać własne tempo rozwoju. Ważne jest, by pamiętać, że po każdym okresie względnej równowagi następuje okres niepokoju i niedostosowania.
            Całkowicie normalne jest dla rozwoju, że Wasze dziecko mogło osiągnąć dany etap wcześniej lub później albo też że ma tak łagodne usposobienie, iż nawet wtedy, gdy jest najbardziej -jak na swoje możliwości- rozbrykane, z łatwością można je opanować. Może być też z natury tak żywiołowe, że trudno je opanować w każdym wieku. Najważniejsze to rozpoznać rytm rozwoju, przemienność okresów ekspansji i zamknięcia, harmonii i dysharmonii – w uproszczeniu: po ciszy często następuje burza i na odwrót.

            Poniżej opiszemy w uproszczeniu rozwój dziecka 3- letniego. W tym wieku zaczyna tworzyć się niepowtarzalna osobowość dziecka. W rozwoju społecznym i emocjonalnym możemy wyróżnić:

- stany emocjonalne dziecka charakteryzują się krótkotrwałością, gwałtownością i dużą zmiennością; dziecko z jednego stanu uczuciowego przechodzi szybko w drugi, często skrajny,
- dziecko nie potrafi jeszcze ukrywać, udawać ani kontrolować swoich emocji,
- stara się z uporem umacniać swoje „ja” w celu zdobycia większej autonomii. Manifestuje, buntuje się i dzięki podejmowanym wysiłkom, a często nieposłuszeństwu utwierdza swoją osobowość,
- trzylatka cechuje duża wrażliwość emocjonalna na sytuacje społeczne; w tym okresie silnie przeżywa wszelkie konflikty w rodzinie, między rodzicami, uczucia smutku, złości rodzica; opinię o sobie samym tworzy na podstawie tego, jak traktują go inni,
- zaczyna rozumieć i przystosowywać do takich sytuacji, jak rozłąka z matką/ojcem, pozostanie w przedszkolu lub pod inną opieką w domu,
- uświadamia sobie swoje pragnienia, wyrażając je: „ja chcę”, „ja nie chcę”,
- potrafi w prostych słowach opowiadać o swoich problemach,
- umie inicjować działanie: określa cel swego działania („ja chcę iść na spacer””) lub obiekt swych pragnień („kup mi to jabłko”),
- podejmuje zabawę z rówieśnikami, zaczyna dzielić się zabawkami,
- umie współdziałać w małej 2, 3 osobowej grupie,
- zawiera pierwsze przyjaźnie,
- organizuje zabawę tematyczną np. w sklep, lekarza, dom,
- rozróżnia płcie,
- lęki występujące w tym okresie to głównie strach przed ciemnością; lęki przed zwierzętami, burzą, obcymi osobami zmniejszają się.

Źródła:

https://dziecisawazne.pl/rozwoj-spoleczny-i-emocjonalny-3-latka/

Frances L. Ilg, Louise Bates Ames, Sidney M. Baker, Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat, Przekład: Mirosław Przylipiak, Sopot 2019,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o. o .

Opracowały:
Magdalena Biesiada
Martyna Jabkiewicz